- क्षितिज विश्वकर्मा, लालबन्दी ।
‘हामी सबैको एउटै सुर, बालविवाह मुक्त हाम्रो ईश्वरपुर’ भन्ने नारासहित सर्लाहीको ईश्वरपुर नगरपालिकामा सन्दर्भ संवाद कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । सेभ द चिल्ड्रेनको आर्थिक सहयोग, ईश्वरपुर नगरपालिकासँगको समन्वयमा ग्रामीण नारी उत्थान संघ हरिपुरले कार्यक्रमको आयोजना गरेको हो । विभिन्न वडाका बालबालिकालाई सहभागी गराएर बाल विवाहको अवस्था, बालविवाह हुँदा हुने हानी, कानूनी कारवाही, उजुरी, नियन्त्रणका लागि पालिकाको योजनालगायतबारे सरोकारवालाबीच सम्वाद गरिएको ग्रामीण नारी उत्थान संघको बाल विवाह न्यूनिकरण परियोजना (सीईएफएम) की संयोजक सिर्जना बस्नेतले जानकारी दिनुभयो ।
कार्यक्रममा सहभागी नगरभित्रका बिभिन्न बाल क्लवमा आवद्ध बालबालीकाहरुले संवादमा सहभागी सरोकारवाला निकायसँग आफ्नो जिज्ञासा राखेका थिए । ‘बिकृती र बिसङ्गती खोलामा बगाईदेउ, बाल विवाह गर्ने रहर छैन स्कुल पठाईदेउ’ भन्दै वाल तथा जबरजस्ति विवाहका बारेमा जिज्ञासा राखेका बालबालिकाले बालविवाह किन हुन्छ, यो कुप्रथालाई कसरी रोक्ने, बालविवाह गराउनेलाई कस्तो सजाय हुन्छ, बालविवाह मुक्त नगरपालिका बनाउनका लागी नगरपालिकाको योजना के छ, बाल विवाह हटाउनका लागी धार्मिक रुपमा केहि समस्या आईपर्छ ? जस्ता जिज्ञासा राखेका थिए ।
बालविवाह हुन लागेको थाहा पाए कहाँ उजुरी गर्ने, बालविवाहले कस्तो खाल्को शारिरिक समस्या सिर्जजना गर्छ जस्ता बालबालिकोको जिज्ञासामा उपमेयर रन्जितादेवी चौधरी, प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत हिराकाजी श्रेष्ठ, बयलवासका प्रहरी निरीक्षक मानप्रसाद श्रेष्ठ, योजना शाखा प्रमुख पुष्करमणि घिमिरे, स्वास्थ्य शाखा प्रमुख सुगेन्द्र महतो, महिला तथा बालबालिका शाखा प्रमुख गायत्रीदेवी चौधरी, शिक्षा शाखाका अधिकृत दिनेश लुइटेल, लगायतले जवाफ दिएका थिए ।
महिला तथा बालबालिका शाखा प्रमुख चौधरीले आफुहरु बालविवाह न्युनिकरणका निम्ति गम्भिर रुपमा लागिपरेको बताउँदै आफुहरुले सडक नाटकको माध्यममबाट पनि यो समस्या हल गराउने प्रयास गर्ने योजना सुनाउनुभयो । बालबालिकाले १६ बर्षमा नागरिकता दिने अनी १८ बर्षमा विवाह गर्दा बालविवाह हुने ? यो कस्तो नियम हो भन्दै राखेको जिज्ञासामा प्रहरी निरिक्षक श्रेष्ठले कानुनी रुपमा केहि उल्झन रहेपनि कानुनले बर्जित गरेको कुरालाई प्रोत्साह गर्नु नहुने तर्क राखेका थिए ।
बालविवाहलाई सरकारले अपराध भनेर निषेध गरे पनि यो बिकृति अझै निराकरण हुन सकेको छैन । सरकारले बालविवाह अन्त्यका लागि विभिन्न रणनीतिक योजना बनाएको छ, तर यसमा उत्साहजनक प्रतिफल पाउन भने मुस्किल परिरहेको छ । सरकार मात्रै नभएर बिभिन्न संघ संस्थाहरुले पनि राष्ट्रिय, अन्तराष्ट्रिय सहयोग जुटाएर बालविवाह न्युनिकरणका लागी भन्दै बिभिन्न कार्यक्रमहरु संचालन गरिरहेका छन । तर बालविवाहको दर भने अपेक्षाकृत ढंगबाट घट्न सकिरहेको छैन । तराई मधेशमा त झन बालविवाहको तथ्यांक डरलाग्दो छ ।
ग्रामीण नारी उत्थान संघकी अध्यक्ष गोमादेवी न्यौपानेको अध्यक्षमा कार्यक्रम सम्पन्न भएको हो ।
